Bitcoin là gì?
Bitcoin là một loại tiền kỹ thuật số, thường được gọi là tiền điện tử, được tạo ra để hoạt động độc lập và không bị kiểm soát bởi bất kỳ cơ quan, tổ chức hay cá nhân nào. Với cơ chế phi tập trung, Bitcoin cho phép các giao dịch diễn ra mà không cần sự can thiệp của bên thứ ba như ngân hàng hay cơ quan phát hành tiền tệ.
Được giới thiệu vào năm 2009 bởi một cá nhân hoặc nhóm sử dụng biệt danh Satoshi Nakamoto, Bitcoin đã nhanh chóng trở thành đồng tiền điện tử phổ biến và có giá trị nhất thế giới. Sự phát triển của Bitcoin đã thúc đẩy làn sóng tạo ra hàng ngàn loại tiền điện tử khác trên thị trường.
Qúa khứ của bitcoin diễn ra như thế nào?
-
Những bước tiến đầu tiên của bitcoin:
Mặc dù Bitcoin chính thức ra mắt vào ngày 3 tháng 1 năm 2009, nhưng việc xác định mức giá ổn định trong giai đoạn đầu rất khó khăn vì không có sàn giao dịch như hiện nay. Tuy nhiên, từ tháng 7 năm 2010, dữ liệu giao dịch đã có sẵn và tiếp tục cho đến nay. Vào năm 2010, một trong những giao dịch nổi tiếng là việc mua hai chiếc pizza với giá 10.000 Bitcoin, đánh dấu lần đầu tiên Bitcoin được sử dụng để trao đổi hàng hóa trong thế giới thực.
Giá Bitcoin trong năm 2010 chưa từng vượt quá 0,40 USD, nhưng vào đầu năm 2011, giá đã chạm mốc này và tiếp tục tăng vượt mức 1 USD vào tháng 2. Mùa xuân năm đó, Bitcoin đạt mức 8 USD chỉ trong vài tháng. Đến tháng 6 năm 2011, Bitcoin đã đạt gần 30 USD, trước khi giảm xuống còn 2 USD vào cuối năm, kết thúc 2011 ở mức 4,70 USD. Sau sự sụp đổ mạnh mẽ này, Bitcoin đã có một năm 2012 ổn định hơn, kết thúc với mức giá 13,50 USD.
Bitcoin bắt đầu thu hút sự chú ý rộng rãi vào năm 2013, với sự ra đời của máy ATM Bitcoin đầu tiên ở Vancouver. Giá trị của Bitcoin tăng mạnh, vượt qua 20 USD vào cuối tháng 1, và tiếp tục tăng vượt 100 USD vào đầu tháng 4. Tuy nhiên, chỉ sau vài tuần, giá đã giảm mạnh xuống còn 68 USD, trước khi phục hồi và tiếp tục dao động mạnh trong suốt mùa hè.
-
Từ tháng 8 năm 2013 đến tháng 12 năm 2017:
Bitcoin đã trở thành một hiện tượng nổi bật trong cộng đồng tài chính và công chúng. Sau khi trải qua thời gian ổn định, Bitcoin đã chứng kiến một đợt tăng giá ấn tượng vào tháng 11 năm 2013. Bắt đầu tháng 11 với giá 213 USD, Bitcoin đã tăng mạnh, chạm mức 435 USD chỉ trong 12 ngày. Vào cuối tháng, giá trị của Bitcoin đã gần gấp ba lần, vượt ngưỡng 1.200 USD, mặc dù cuối năm chứng kiến sự giảm sút và kết thúc ở mức 805 USD. Điều này phản ánh sự biến động mạnh mẽ trong hành trình của Bitcoin, mặc dù đã có sự giảm giá đáng kể từ mức cao nhất.
Trước đó, Bitcoin chỉ có giá dưới 1 USD vào năm 2010 và đã tăng lên mức 30 USD vào tháng 6 năm 2011, tạo nên một sự đột phá mạnh mẽ. Tuy nhiên, sau đó giá trị của Bitcoin đã giảm xuống còn 2 USD trước khi kết thúc năm 2011 ở mức 4,70 USD. Năm 2012, Bitcoin tiếp tục củng cố và phát triển, đồng thời trải qua sự kiện “halving” đầu tiên vào tháng 11, giảm một nửa phần thưởng dành cho thợ đào. Mặc dù cuối năm 2012 giá Bitcoin chỉ đạt 13,50 USD, nhưng sự tăng trưởng của nó đã thu hút sự chú ý lớn vào năm 2013.
Với sự gia tăng đáng kể về sự quan tâm và phát triển hạ tầng, như việc lắp đặt ATM Bitcoin đầu tiên ở Vancouver, Bitcoin đã vượt qua mốc 100 USD vào tháng 4 năm 2013, sau đó vọt lên mức 230 USD. Tuy nhiên, những biến động mạnh mẽ không dừng lại khi giá trị của nó đã giảm mạnh rồi tiếp tục tăng trở lại, minh chứng cho sự khó đoán và sự cuồng nhiệt của cộng đồng với đồng tiền kỹ thuật số này.
-
Giữa năm 2018 và cuối năm 2020:
Bitcoin chứng kiến một giai đoạn phục hồi mạnh mẽ. Sau cú giảm giá sâu trong năm 2018, với mức giá lao dốc từ khoảng 17.000 USD xuống chỉ còn 3.700 USD, đồng tiền này bắt đầu lấy lại đà tăng trưởng từ đầu năm 2019. Bitcoin ổn định và duy trì mức giá giao động từ 6.000 đến 8.000 USD, trước khi chứng kiến đợt bùng nổ mới vào cuối năm 2020. Sự phục hồi mạnh mẽ này không chỉ củng cố niềm tin vào khả năng của Bitcoin mà còn đánh dấu một giai đoạn quan trọng trong sự phát triển của nó trên thị trường tài chính toàn cầu.
Vào năm 2019, Bitcoin tiếp tục đối mặt với những thăng trầm khi tìm kiếm xu hướng mới. Ban đầu, nó gặp khó khăn trong việc vượt qua mức 4.000 đô la, nhưng vào tháng 4, nó đã đạt được mốc này và tiếp tục tăng lên 5.000 đô la. Trong tháng 5, Bitcoin tiếp tục tăng giá, vượt qua các mốc 6.000 đô la, 7.000 đô la, và 8.000 đô la, trước khi ổn định vào tháng 6. Tuy nhiên, chỉ sau đó, Bitcoin đã bùng nổ và leo lên 13.000 đô la trước khi điều chỉnh. Đến tháng 9, Bitcoin giảm xuống dưới 10.000 đô la và tiếp tục dao động cho đến khi đóng năm dưới 7.200 đô la.
Khi bước sang năm 2020, Bitcoin đã bắt đầu có đợt tăng mạnh, vượt qua mốc 10.000 đô la trong sáu tuần đầu năm. Tuy nhiên, trong bối cảnh khủng hoảng tài chính do đại dịch COVID-19, giá trị của Bitcoin giảm mạnh, đặc biệt là vào tháng 3, khi giá lao dốc từ 7.935 đô la xuống 4.826 đô la chỉ trong một ngày. Tuy nhiên, giá nhanh chóng phục hồi, vượt qua 7.000 đô la vào đầu tháng 4 và tiếp tục tăng lên 10.000 đô la vào tháng 5. Sau đó, Bitcoin vượt qua 11.000 đô la vào tháng 7 và 12.000 đô la vào tháng 8. Vào tháng 10, giá lại tăng lên 13.000 đô la và đạt gần 20.000 đô la vào tháng 11 khi các yếu tố thị trường tài chính và triển vọng về vắc-xin COVID thúc đẩy sự tăng trưởng mạnh mẽ. Đến cuối năm 2020, Bitcoin kết thúc năm với giá trị lên tới 28.949 đô la.
Tính pháp lý của Bitcoin trên thế giới
Với tính chất ẩn danh trong giao dịch, Bitcoin đã thu hút sự chú ý của các nhóm tội phạm mạng. Tuy vậy, giống như tiền mặt hay vàng, Bitcoin có thể được sử dụng như một công cụ trung gian để rửa tiền. Tại phiên điều trần trước Thượng viện Hoa Kỳ về Bitcoin vào ngày 18 tháng 11 năm 2013, Cục Phòng chống Tội phạm Tài chính Hoa Kỳ (FinCen) khẳng định rằng tiền mặt vẫn là phương tiện rửa tiền chính yếu. Bitcoin không phải là công cụ lý tưởng để rửa tiền do tính công khai của các giao dịch. Cùng ngày, chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ Ben Bernanke cho rằng Bitcoin có tiềm năng phát triển lâu dài.
Vào tháng 9 năm 2015, Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Hoa Kỳ (CFTC) tuyên bố Bitcoin được công nhận là một loại hàng hóa hợp pháp để giao dịch tại Mỹ. Hầu hết các cơ quan trong chính phủ Hoa Kỳ đều ủng hộ việc sử dụng Bitcoin. Ví dụ, Ủy ban Bầu cử Liên bang Hoa Kỳ (FEC) đã đề xuất chấp nhận quyên góp bằng Bitcoin. Tháng 10 năm 2015, Tòa án Tối cao châu Âu ra phán quyết rằng Bitcoin được phép giao dịch như các loại tiền tệ khác mà không phải chịu thuế tại châu Âu.
Tháng 11 năm 2015, tại Việt Nam lan truyền thông tin rằng tổ chức ISIS có thể sử dụng Bitcoin để nhận hỗ trợ tài chính. Tuy nhiên, đến ngày 27 tháng 1 năm 2016, Cơ quan Cảnh sát châu Âu (Europol) công bố báo cáo chính thức khẳng định không có bằng chứng về mối liên hệ giữa Bitcoin và tổ chức này.
Đến tháng 1/2016, chỉ có 4 quốc gia chính thức cấm giao dịch Bitcoin, bao gồm: Bangladesh, Bolivia, Ecuador, và Nga. Trong khi đó, các nước như Mỹ, Nhật Bản, và Thụy Điển cho phép giao dịch Bitcoin nhưng yêu cầu các sàn giao dịch phải tuân thủ các quy định chặt chẽ về ngân hàng như quy trình KYC/AML và kiểm toán nội bộ. Phần lớn các quốc gia khác (bao gồm cả Việt Nam) vẫn duy trì Bitcoin ở trạng thái chưa được quản lý rõ ràng hoặc không quy định cụ thể. Sự thiếu vắng khung pháp lý này đã khiến thông tin về tiền mã hóa trở nên mơ hồ, tạo điều kiện cho các nghi ngại về Bitcoin phát sinh và mở ra cơ hội cho các mô hình lừa đảo kiểu Ponzi lợi dụng.
Đầu năm 2017, Malta đã tích hợp Bitcoin và công nghệ blockchain vào chiến lược phát triển quốc gia của mình.
Các quốc gia công nhận tính hợp pháp của Bitcoin
Hiện nay, chỉ có hai quốc gia chính thức công nhận Bitcoin là phương tiện thanh toán hợp pháp: El Salvador và Cộng hòa Trung Phi. Tuy nhiên, các chuyên gia dự đoán số lượng các quốc gia này sẽ sớm tăng lên, mở ra những cột mốc mới trong việc hợp pháp hóa tiền điện tử.
Dưới đây là danh sách các quốc gia và khu vực đang trong quá trình điều chỉnh các quy định để công nhận hoặc chấp nhận Bitcoin.
El Salvador
El Salvador là quốc gia đầu tiên trên thế giới tuyên bố Bitcoin là phương tiện thanh toán hợp pháp vào năm 2021. Sáng kiến này được Tổng thống Nayib Bukele đưa ra và được Quốc hội El Salvador thông qua, tạo điều kiện cho người dân sử dụng Bitcoin để thanh toán hàng hóa và dịch vụ hàng ngày.
Cộng hòa Trung Phi
Cộng hòa Trung Phi cũng đã quyết định hợp pháp hóa Bitcoin vào giữa năm 2022, trở thành quốc gia thứ hai trên thế giới thực hiện điều này sau El Salvador.
Israel
Israel cho phép sử dụng Bitcoin rộng rãi và đã triển khai các máy ATM tiền điện tử trên khắp đất nước. Tuy nhiên, cơ quan thuế tại đây vẫn chưa coi Bitcoin là tiền tệ chính thức hay tài sản chứng khoán, và các giao dịch Bitcoin sẽ phải chịu mức thuế lãi vốn 25%.
Hoa Kỳ
Tại Hoa Kỳ, các cá nhân và doanh nghiệp sử dụng Bitcoin được xếp vào nhóm “Dịch vụ tài chính” và phải tuân theo Đạo luật Bảo mật Ngân hàng. Bộ Tài chính Mỹ xem Bitcoin là một loại tiền tệ có thể trao đổi và có thể được dùng như một công cụ thanh toán thay thế. Quy định bổ sung cũng được áp dụng để ngăn ngừa các hoạt động tài chính bất hợp pháp liên quan đến tiền điện tử.
Liên minh châu Âu
Liên minh châu Âu (EU) xem token là một dạng tài sản và cho phép sử dụng chúng một cách hợp pháp. Tuy nhiên, quan điểm của EU về tiền điện tử vẫn khá phức tạp và đôi khi mâu thuẫn. Nhiều quốc gia trong khối đã tích cực thúc đẩy các quy định để tăng tính an toàn và minh bạch cho người dùng. Một số quốc gia như Bỉ, Phần Lan và Bulgaria đã ban hành các điều luật cụ thể nhằm kiểm soát việc sử dụng tiền điện tử.
Canada
Tại Canada, tiền điện tử được xem là hàng hóa cho mục đích thuế và các sàn giao dịch được coi như doanh nghiệp thuộc lĩnh vực dịch vụ tài chính.
Chính phủ Canada áp dụng các quy định nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn hoạt động rửa tiền và tài trợ khủng bố liên quan đến tiền điện tử. Người dùng có thể sử dụng và giao dịch tiền điện tử tự do nếu tuân thủ đầy đủ các quy định và luật pháp hiện hành tại đây.
Australia
Chính sách của Australia về tiền điện tử khá giống với Canada. Chính phủ nước này xem tiền điện tử là một loại tài sản kỹ thuật số có giá trị, do đó phải chịu thuế. Người dùng sẽ phải nộp thuế nếu thực hiện các hoạt động như mua, bán, tặng hoặc chuyển đổi tiền điện tử sang tiền tệ truyền thống để sử dụng mua sắm. Mức thuế này thường khá cao. Tuy nhiên, trong đa số trường hợp, nếu người dùng giữ tiền điện tử với mục đích sinh lời từ giá trị tăng trưởng của nó, họ sẽ không bị tính thuế. Tại Australia, người dùng cũng phải lưu giữ hồ sơ các giao dịch, dù cho các ví và sàn giao dịch đã có chức năng lưu trữ riêng.
Một số quốc gia khác đang dần công nhận tiền điện tử bao gồm: Angola, Costa Rica, Ecuador, Lebanon, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Argentina, Brazil, Pakistan, Chile, Hàn Quốc, Malaysia, Philippines, Thái Lan, New Zealand, …
Tình trạng pháp lý của Bitcoin tại Việt Nam
Hiện tại, Chính phủ Việt Nam vẫn chưa ban hành khung pháp lý cụ thể để quản lý các giao dịch Bitcoin. Vào tháng 2 năm 2014, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã đưa ra thông cáo báo chí nhấn mạnh rằng Bitcoin không được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam, và do đó, không được pháp luật bảo vệ. Cùng với đó, Bộ Công Thương cũng chưa chính thức coi Bitcoin là hàng hóa hoặc dịch vụ, dẫn đến việc không xác định được thẩm quyền quản lý đối với Bitcoin và không có căn cứ để thu thuế từ loại tiền số này. Điều này thể hiện rõ ràng qua vụ việc liên quan đến Bitcoin đầu tiên tại Việt Nam xảy ra tại Bến Tre vào năm 2017.
Tuy nhiên, vào ngày 21 tháng 8 năm 2017, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định phê duyệt đề án xây dựng khung pháp lý để quản lý các loại tài sản số, tiền điện tử và tiền số, bao gồm cả Bitcoin. Đây là động thái rõ ràng cho thấy hướng đi của Chính phủ về việc hợp pháp hóa các giao dịch Bitcoin vào tháng 8 năm 2018, với khả năng đưa Bitcoin vào danh mục tài sản số.
Thực trạng Bitcoin từ năm 2021 đến nay
-
Từ tháng 1 năm 2021 đến tháng 12 năm 2023: Bitcoin đối mặt với thử thách
Sau sự bùng nổ ấn tượng vào cuối năm 2020, Bitcoin đã khởi đầu năm 2021 với một đà tăng trưởng mạnh mẽ. Đồng tiền này đã vươn lên mức cao nhất trên 64.000 USD vào giữa tháng 4, nhờ vào sự tăng trưởng mạnh mẽ trong quý đầu tiên. Làn sóng lạc quan từ chính sách tiền tệ nới lỏng của Cục Dự trữ Liên bang đã thúc đẩy niềm tin vào cả thị trường chứng khoán và tiền điện tử.
-
Từ tháng 1 năm 2024 đến tháng 11 năm 2024: Bitcoin ETF ra mắt và Trump tái đắc cử
Đầu năm 2024, sau nhiều tháng chờ đợi và dự đoán, SEC đã chính thức phê duyệt giao dịch Bitcoin qua các ETF, cho phép 11 nhà quản lý quỹ niêm yết các quỹ đầu tư Bitcoin. Ngày 11 tháng 1 năm 2024, Bitcoin ETF bắt đầu giao dịch, đưa giá Bitcoin lên đỉnh gần 49.000 đô la ngay trước thông báo chính thức, sau đó điều chỉnh nhẹ trong vài tuần tiếp theo.
Dòng tiền lớn nhanh chóng chảy vào các quỹ ETF Bitcoin mới, đẩy giá trị Bitcoin đạt mức cao kỷ lục gần 73.000 đô la vào tháng 3 năm 2024. Tuy nhiên, vào mùa hè, thị trường chứng kiến sự điều chỉnh nhẹ, giá Bitcoin duy trì quanh mức 60.000 đô la và giảm xuống dưới 55.000 đô la vào tháng 9.
Vào tháng 11, giá Bitcoin tăng mạnh, lần đầu tiên vượt ngưỡng 90.000 đô la, một phần do sự tái đắc cử của cựu Tổng thống Donald Trump, người được biết đến với thái độ ủng hộ tiền điện tử.
Thị trường Bitcoin có sự rung lắc nhẹ ngay lập tức nhưng nhanh chóng phục hồi và vượt qua mức kháng cự quan trọng vào ngày 13/11/2024 lúc 21h30. Sau đó, giá tăng lên 91.000 USD và đạt 92.000 USD cùng ngày vào lúc 22h30. Sau một đợt điều chỉnh ngắn, Bitcoin tiếp tục tăng mạnh và đạt hơn 93.300 USD vào khoảng 23h15, tăng gần 9% trong 24 giờ. Trong tuần qua, giá đã tăng khoảng 24.000 USD, tương đương 35%. Theo Bloomberg, sau chiến thắng của Donald Trump trong cuộc bầu cử ngày 5/11, Bitcoin đã tăng 32%, đạt đỉnh 89.968 USD trước khi lập mức cao mới.
Tương lai của Bitcoin sẽ ra sao?
Tương lai của Bitcoin có thể sẽ phát triển theo nhiều hướng, nhưng vẫn còn nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của nó. Dưới đây là một số xu hướng và triển vọng có thể xảy ra:
– Chấp nhận và ứng dụng rộng rãi: Bitcoin ngày càng được nhìn nhận như một tài sản hợp pháp và công cụ thanh toán hiệu quả. Các tổ chức tài chính lớn, quỹ đầu tư và các công ty như Tesla, MicroStrategy đã bắt đầu đưa Bitcoin vào chiến lược đầu tư của họ. Sự xuất hiện của các quỹ hoán đổi danh mục Bitcoin (Bitcoin ETF) cũng mở ra cơ hội tiếp cận đồng tiền này dễ dàng hơn đối với nhà đầu tư truyền thống.
– Quy định và tính hợp pháp: Việc hình thành các quy định và khung pháp lý vững chắc là yếu tố then chốt trong việc thúc đẩy sự phát triển của Bitcoin. Khi các quốc gia áp dụng các chính sách hợp lý và nhất quán, Bitcoin sẽ có cơ hội được chấp nhận rộng rãi và giảm thiểu rủi ro cho các nhà đầu tư.
– Cạnh tranh từ các đồng tiền khác: Dù Bitcoin hiện là tiền mã hóa nổi bật nhất, nhưng những đối thủ như Ethereum và các dự án mới có thể mang đến các tính năng nổi trội, như khả năng mở rộng hoặc ứng dụng trong DeFi (tài chính phi tập trung), điều này có thể tạo ra thử thách cho Bitcoin.
– Biến động giá và sự ổn định: Bitcoin vẫn duy trì sự biến động lớn, điều này có thể hấp dẫn những nhà đầu tư mạo hiểm nhưng lại khiến một số người nghi ngờ về khả năng sử dụng nó như một phương tiện thanh toán ổn định. Các chuyên gia đã dự đoán rằng, giá bitcoin có thể vượt 100.000 USD trong tương lai và cũng có thể tụt dốc không phanh. Tuy nhiên, các công cụ tài chính như Bitcoin ETF có thể giúp làm giảm sự biến động này.
– Ứng dụng đa dạng: Bitcoin và công nghệ blockchain không chỉ có thể sử dụng trong các giao dịch tiền tệ mà còn có thể ứng dụng rộng rãi trong thanh toán quốc tế, bảo mật dữ liệu, và các hợp đồng thông minh, góp phần làm tăng giá trị trong hệ sinh thái tài chính và công nghệ.
Tóm lại, tương lai của Bitcoin có thể rất tươi sáng nếu có sự phát triển về mặt pháp lý, công nghệ, và được chấp nhận rộng rãi. Tuy nhiên, nó cũng có thể đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm sự cạnh tranh từ các loại tiền mã hóa khác và sự thay đổi trong chính sách của các quốc gia lớn.
Kết Luận
Bitcoin đã trải qua một hành trình đầy biến động từ khi ra đời cho đến nay, từ những ngày đầu là một sáng tạo công nghệ đến việc trở thành một tài sản kỹ thuật số có giá trị. Hiện tại, nó không chỉ được công nhận rộng rãi mà còn trở thành lựa chọn đầu tư hấp dẫn của nhiều tổ chức lớn. Dù đối mặt với các thách thức như tính pháp lý và sự cạnh tranh từ các loại tiền mã hóa khác, nhưng tương lai của Bitcoin vẫn đầy triển vọng. Với sự phát triển của các công cụ tài chính mới, chính sách rõ ràng và ứng dụng đa dạng, Bitcoin có thể tiếp tục khẳng định vị thế trong hệ sinh thái tài chính toàn cầu.
